یکی ازاین بناهای تاریخی و مذهبی شهر مشهد که در سال 1345 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است مقبره و عمارت گنبد خشتی است

امام زاده سلطان غیاث الدین محمد معروف به "گنبد خشتی"

درشهر بزرگ مشهد علاوه بر حرم مطهر امام رضا، اماکن زیارتی مختلفی وجود دارد که همه ساله زائران زیادی را به خود جذب می کند.این آثار و اماکن زیارتی نه تنها دارای وجه معنوی می باشند بلکه هر کدام نیز به لحاظ ساختاری و معماری اثری منحصر به فرد به شمار می آیند و نه تنها برای مسلمانان بلکه برای علاقه مندان به تاریخ و معماری گذشته نیز جالب توجه می باشد.

یکی ازاین بناهای تاریخی و مذهبی شهر مشهد که در سال 1345 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است مقبره و عمارت گنبد خشتی است که مدفن سلطان غیاث الدین محمد از نوادادگان امام موسی بن جعفر (ع) می باشد که با هجده واسطه به امام سجاد (ع) می رسد.

سلطان غیاث الدین محمد که بود؟

عده ای نقل کرده اند که او امامزاده نبوده و تنها یکی از پزشکان سپاه هارو الرشید بوده است که در راه مرو در گذشته است و در شهر تاریخی نوغان( که اکنون کوچه ای با همین نام در خیابان طبرسی می باشد) دفن شده است. به دلیل نفوذ و قدرتی که اجداد وی داشته اند در سده ی پنجم تا نهم هجری اداره ی اصلی حرم امام رضا بر عهده ی آنها بوده است و به همین خاطر بر روی اکثر اشیای تاریخی آستان قدس رضوی مانند سنگاب خوارزمشاهی و کاشی های سنجری؛ نام انها حک شده است.

معماری گنبد خشتی

طبق اسناد و شواهد موجود، معماری این بنا مربوط به دوران تیموری می باشد و بازسازی و تزئین و نقاشی های آن در دوران صفوی و قاجار انجام شده است.قدکت این بنا 600 سال تخمین زده شده است و با وجود اینکه معماری کلی این بنا به دوران تیموری بر میگردد اما گنبد خشتی و بقعه ی ان در دوران شاه عباس ساخته شده که به صورت خشتی ساده، بدون کاشی و گلدسته بوده است.وجه تسمیه ی نام این بنا نیز به همین دلیل است.مدتی پیش ساقه ی گنبد بنا به کاشی و سوره ی توحید مزین شده بود که بعد ها آجرپوش گردید.

از نظر معماری، بقعه ی این بنا به دو بخش مهم تقسیم میشود : فضای زیر گنبد به صورت شاه نشین و هشت ورودی. این بنا دارای دو کتیبه قرآنی است که مزین به آیاتی از سوره ملک و واقعه می‌باشند که یکی نمای چهار طاق و دیگری گنبد را از داخل دور می‌زند و گردش زیبایی از اسلیمی طلایی رنگ آنها را در بر گرفته است که در بخش‌های تخریب شده بازسازی شده‌اند. از سال ۱۳۷۸ هجری شمسی تا سال ۱۳۸۰ هجری شمسی مرمت و بازسازی اساسی این گنبد توسط مرمت کاران سازمان میراث فرهنگی اتمام یافت تا در اختیار بازدید کنندگان و زائران و مردم قرار بگیرد. این بنای تاریخی در تاریخ ۵ اردیبهشت ۱۳۵۶ به شماره ۶۱۶ در آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

ویژگی ها مقبره ی سلطان غیاث الدین محمد

برای ورود به مقبره ی غیاث الدین محمد که از سطح زمین پایین تر است باید از دالانی مسقف عبور کرد. این دالان مسقف 4.7 طول دارد که به محوطه ی ضریح ختم می شود. جنس ضریح از آهن بوده و طول آن ۲ متر، عرض ۱.۸ متر و ارتفاع آن ۲.۷ متر می باشد. بر روی سنگ قبر او نوشته شده است: مرتضی، اعظم سلطان النقباء، غیاث الدنیا والدین، امیر سلطان محمد بن سلطان النقباء بدرالمله والدین طاهر… و در انتها تاریخ فوتش که در ماه رمضان سال ۸۳۲ هجری قمری بوده ، آمده است.

فرصتی برای زیارت این امام زاده در کنار زیارت حرم مطهر امام رضا (ع)

از آنجایی که این مکان فاصله ی بسیار نزدیکی به حرم مطهر دارد. برای زائران عزیز فرصت مناسبی است تا از این مکان زیارتی و تاریخی دیدن فرمایند.

آدرس گنبد خشتی : بعد از میدان طبرسی به طرف حرم مطهر رضوی
این مکان به صورت 24 ساعته باز می باشد

ارتباط با ما :